Ahmet Yaşar Ocak’ın eserleri arasında belki de beni en fazla etkileyenlerden biri de Kalenderîlere dair kitabıdır

Ben onun yazdığı bütün eserleri okudum

Kalenderîleri marjinal bir sûfilik hareketi olarak anlattığı bu eserinde, bu meselenin bir itikat meselesi olmaktan ziyade, bir sosyoloji meselesi olduğunu açık bir şekilde ortaya koymaktadır

Bu konuları araştırırken ilahiyatçı gözüyle değil, sosyolog ve tarihçi gözüyle bakmak gerektiğini onda gördüm

Ocak’ın Kalenderîler üzerine yazdığı bu eser âdeta bir metodoloji modelidir ve beni bu açıdan en fazla etkileyen eserdir

Taha Akyol Tarih yazıcılığında Türkiye’de mevcut bazı önyargılara karşı çıkan/yıkan  Ahmet Yaşar Ocak ’ın kaleminden yaklaşık 11

ve 12

yüzyıldan itibaren Doğu ve Yakın Doğu İslam dünyasını, sûfî akım ve teşkilatlarını derinden etkileyen Kalenderîliğin tarihi… Bugüne kadar Bektaşîlik üzerinde yüzlerce araştırma yayımlanmış olmasına karşılık, ona temel oluşturan çok daha geniş çaplı ve bütün bir İslâm dünyasına yayılmış bir akım olan Kalenderîliğin devre dışı kalması ilk bakışta şaşırtıcı gelebilir

Ama bunun belki en belli başlı sebebi Kalenderîliğin bu kadar geniş ve köklü bir tasavvuf akımı olmasına rağmen, mâhiyet ve öneminin kesinlikle hâlâ anlaşılmamış olmasıdır

  Ahmet Yaşar Ocak  bu kitabına, Kalenderîliğin doğuşu ve gelişip yayılmasına dair oldukça geniş çerçeveli bir tarihçeyle başlamış; birinci bölümde Anadolu Selçukluları ve Osmanlı dönemlerinde Kalenderîliği hemen hemen bütün veçheleriyle ele almış; ikinci bölümde genel olarak doktrin, erkân, âyin ve ibâdet, teşkilât yönleri üzerinde durmuş; üçüncü ve son bölümde ise, Kalenderîliğin diğer tarikatlarla ilişkisi, kamuoyundaki aksi ve nihayet kültürel ve folklorik taraflarını incelemiştir

Ocak ’ın çok uzun çalışmalarının bir ürünü olan  Osmanlı İmparatorluğu’nda Marjinal Sûfilik: Kalenderîler  adlı eseri, Türklerin Müslüman olmasından sonra yavaş yavaş şekillenmeye başlayan Kalenderîlik çevresinde vücut bulmuş popüler-tasavvufî teşekkü