Yayına Hazırlayan: Gülden Sarıyıldız - Ayşe Kavak XIX

yüzyılın ikinci yarısında hacıların sayısının 300 binlere varması, dünyanın dört bir tarafından gelen Müslümanların Hicaz’da buluşup kardeşliklerini pekiştirmesi Batılıları, özellikle Osmanlı birliğini bozmaya yönelik politikalar izleyen İngiltere’yi rahatsız etmektedir

Bu nedenle, dünya kamuoyuna, hacıların sıhhi olmayan şartlarda hac yaptıklarını, Hicaz̻'a giden Hintli Müslümanlar ve dilencilerin, buradan Avrupa’ya pek çok hastalığı ve o dönemde şiddeti gittikçe artan kolerayı taşıdıkları şayiasını yayar

Bu şayia İslam dünyasında Osmanlı Devleti ve halife alayhinde bir propaganda unsuru olarak kullanıldığı gibi, Batılı devletlerde yaşayan Müslüman tebaanın Hicaz’a gitmesi de engellenir

Batı'nın hac üzerinden yürüttüğü bu siyasetle mücadele etmek üzere, Dr

Mehmed Şakir Bey konuyla ilgili pek çok neşriyatta bulunur

1890 yılında ilahi bir işaretle, hacca gitmek üzere Seraskerlik’e başvuran Şakir Bey İstanbul’dan gemiyle Mekke’ye doğru yola çıkar

Yolculuğu boyunca uğradığı yerleri, gördüklerini en ince detaylarına kadar not alır

Cidde, Mekke, Taif, Arafat, Müzdelife, Mina, Medine ve Yenbuğulbahr’da yaptığı incelemelerde müspet ve menfi tüm yönleriyle haccı değerlendirecek verilere ulaşır

Hacı olup döndüğünde de Halife Abdülhamid bunları kendisine bir rapor olarak sunmasını ister

Bu rapor II

Abdülhamid’in hac siyasetinin bir parçası olarak hıfzıssıhhasının esaslarını oluşturacaktır

Bu bağlamda Osmanlı Devleti’nin hac siyaseti, 'siyaset-i tıbbiye” denilen bir kavramla birlikte yeniden şekillenir

Hadimü’l-Haremeyn olan Halife II

Abdülhamid’in kutsal topraklarda hacıların huzurlu bir şekilde ibadetlerini yapabilmeleri için aldığı önlemler, yaptırdığı hastane, misafirhane vb

yapılar bu raporun verileri ışığında vukubulan hadiselerdir

İşte elinizdeki eser, bu seyahatname-raporun tab’a bürünmüş halidir