“Kuğu ölüme yaklaşırken daha yumuşak sesle şarkı söyler derler

Ben de yapabildiğim kadar kuğuyu taklit edeceğim, bu belki sizin için yapabileceğim son şey

” Bir yazarın hayatı nasıl sona erer? 2020’de Collège de France’taki son öğretmenlik yılımda yanıtlamam gereken soru buydu

Çünkü emekliliğim yaklaşıyordu

Çünkü çok yakın bir arkadaşımı ve ömürlük yoldaşımı kaybetmiştim

Kederli bir kış mevsimiydi

Edebiyatın ölüm, yas ve melankoli ile önemli bir bağı vardır

Montaigne'den Roland Barthes’a kadar edebiyatın ortak noktası budur

Yine de yazarların son dönem eserleri ressamların ve müzisyenlerin yaşlılık tarzlarından daha az merak uyandırmıştır; ne de olsa bu sanatçıların beden, el, göz ya da kulak arızalarından daha çok etkilendiği düşünülür

Bernini, Poussin’in son tablolarının önünde “Belli bir yaşa geldiğimizde çalışmayı bırakmalıyız, çünkü tüm insanlar düşüşe geçer

” demişti

Bu yeni dersler, son üzerine, yaşlılık üzerine, bunakların durumu üzerine ama aynı zamanda yüce olan üzerine, ultima verba, kuğu şarkısı, ikinci şans, ebedi şair üzerine bir düşünce macerası ortaya koyuyor